Hoe leiders dromen waarmaken: Een twist op leiderschap

“Voetbal is simpel, maar simpel voetballen is het moeilijkste wat er is. – Johan Cruijff”
Meer betrokken mensen. Het is een simpele tweetrap, maar vraagt wel even wat voorbereiding. Van het hartsverlangen van je mensen, naar de missie van je organisatie en terug. Leer je mensen schakelen tussen ik en wij en het loopt als een trein, betoogt auteur en spreker Steven de Lira.

Dit is blog 1 in een reeks van drie blogs over hoe je meer productiviteit en meer betrokkenheid in organisaties kunt krijgen

Mensen meer betrokken maken: Hoe doe je dat? Jaren geleden ben ik gaan experimenteren om mijn kennis en inzichten in te zetten voor het vinden van een oplossing die toegepast kan worden op grote groepen mensen. Het is in de basis simpel. Het lijkt op de beroemde uitspraak van Cruijff die ik ingelijst tegenkwamen op het bureau van Kees: “Voetbal is simpel, maar simpel voetballen is het moeilijkste wat er is.” Mensen zijn op het gebied van motivatie heel simpel, een machine met maar twee knoppen:

Knop 1: Help mensen zichzelf te ontdekken

(talent + hartsverlangen = gevoel van richting).

Knop 2: Doe een beroep op hun talent en hartsverlangen

(Appel + ontwikkelkans = extra motivatie, gevoel van ertoe doen en ergens bij horen.

Ja, zo simpel kan het zijn! Maar wacht even voordat je begint met drukken op deze knoppen. De mens lijkt nog op een ouderwetse stoomlocomotief op het gebied van zelfmanagement en motivatie. Er is tientallen jaren te weinig onderhoud gepleegd aan onze sociaal-emotionele ontwikkeling. Waardoor als je nu op een knop drukt, het lang duurt voordat mensen in beweging komen of er gebeurt helemaal niets. Daarnaast is het zo dat, net als bij stoomlocomotieven, de machinist veel tact en gevoel nodig heeft om de machines heel te houden. Verkeerde timing van veel kolen op het vuur kan leiden tot veel stoom in de ketel op het verkeerde moment. Dus wat is er nodig?

Knop 1: Help mensen zichzelf te ontdekken (talent + hartsverlangen = gevoel van richting).
De meeste mensen kunnen jou nu niet vertellen wat hun hartsverlangen is. Dit is een pijnpunt van het onderwijssysteem en hoe organisaties nu ingericht zijn. De eerste 25 jaar van ons leven zijn we onvoldoende bezig met de vragen “wie ben ik, wat wil ik, wanneer ben ik maximaal waardevol en waar word ik gelukkig van?”. Daardoor worden onze school- en baankeuzes te veel bepaald door rationele argumenten, zoals salaris, status en veiligheid. We maken onze ‘life changing choices’ niet op basis van onze eigen groei- en leerbehoeftes. We weten vaak niet eens wat deze behoeftes zijn.

Wij worden gevormd door een combinatie van ons DNA, onze ervaringen, opleiding(en), levensthema’s, opvoeding, frustraties, successen, maatschappelijke thema’s, angsten en mensen die op ons pad zijn gekomen. Het zijn tientallen ingrediënten die leiden tot een uniek persoon genaamd ‘IK’. Bijvoorbeeld: er zijn samen met mij een paar honderd mensen als technisch bedrijfskundige afgestudeerd in 1998. Waarin onderscheid ik mij van al die anderen? Waar kom ik maximaal tot mijn kracht? In wat voor soort organisatiecultuur kom ik tot mijn volledige potentie en wat voor problemen inspireren mij en geven mij extra energie? Welke mensen inspireren mij en welke mensen irriteren mij en waarom? Wat heb ik te leren van deze mensen?

Onze maximale potentie is het kruispunt waar ervaringen, talenten, opvoeding, cultuur, succes, frustraties, maatschappelijke thema’s, leerbehoeften, ambitie en kansen bij elkaar samenkomen.

Tip: help mensen hun kruispunt te ontdekken en hun persoonlijke verhaal en dus hartsverlangen te ontwikkelen. Ons hartsverlangen is het verhaal dat wij onszelf en anderen vertellen over ons kruispunt. Als we bewust leven en ervaringen opdoen, ontstaat er continu een nieuwe versie van ons hartsverlangen. Help mensen door ze een uitdaging te geven waarmee ze kunnen experimenteren om hun verhaal/hartsverlangen kunnen updaten naar een nieuwe versie.

Dit kruispunt bepaalt immers hoe wij naar de wereld kijken en de kansen die we wel en niet zien. Dit is een strikte voorwaarde voor het gebruiken van knop nummer 2.

Valkuil hierin is het niet bewust zijn van jouw eigen perspectief/hartsverlangen als machinist. Je zal je bewust moeten zijn van hoe je zelf naar de wereld kijkt. Je zal bezig moeten zijn met je eigen talenten en daarnaast bewust moeten zijn van jouw eigen angsten, valkuilen en hartsverlangen. Wie jou irriteren en wie jou inspireren. Hoe verder jij bent in je eigen persoonlijke ontwikkeling, hoe ‘objectiever’ (met minder waardeoordeel) je naar de ander kan kijken. Het ondersteunen van mensen bij hun zelfontdekking en ontwikkeling bestaat voor ongeveer 20% uit techniek (zoals coachingtechnieken en het stellen van open vragen) en voor 80% uit houding en intentie. Hoe oprecht nieuwsgierig ben je? Of ben je bezig met je eigen denkbeelden, ambities en frustraties te projecteren? Dit is een continue zoektocht.

Het ondersteunen van mensen bij hun zelfontdekking en ontwikkeling bestaat voor ongeveer 20% uit techniek en voor 80% uit houding en intentie.

Hoe groter je zelfinzicht en innerlijke rust (acceptatie en omarming van je levenslessen en angsten) des te meer ruimte je anderen kan geven in hun ontdekking en ontwikkeling. De diversiteit en kwaliteit van jouw eigen mentorennetwerk is een goede indicatie van openheid van jouw mindset.
De meeste aandacht en energie zit dus onder knop nummer 1. Als je de tijd en rust hebt gevonden om mensen te helpen zichzelf beter te begrijpen en te ontdekken, ontstaat vertrouwen, begrip en verbinding.
Dit is een strikte voorwaarde voor het inzetten van knop 2.

Knop 2: Doe een beroep op hun talent en hartsverlangen
Dit is moment voor feedforward of appel aan (een beroep/appel te doen op) iemand. Appel doen, speelt in op twee wezenlijke behoeftes van de mens: ertoe willen doen/ zinvol zijn en ergens bijhoren. Dit eerste betekent dat de mens streeft om van waarde te zijn/haar omgeving. Het tweede gaat over het feit dat de mens een sociaal wezen is en de noodzaak heeft om tot een groep te behoren.

Het hartsverlangen van een persoon koppelen aan het collectieve hartsverlangen is van groot belang. Dus het koppelen ‘Ik’ en de ‘Wij’. Het sluit aan bij de bovengenoemde behoefte van samen iets doen, ergens bij willen horen en “ertoe doen”.

Zo simpel is het, niet meer of niet minder. Het vergt nu nog veel gevoel, tijd, tact en zelfmanagement van jou om de eerste knop te bedienen. Door technologische ontwikkelingen is het nu mogelijk om met meer exacte kennis een trein sneller en exacter in beweging te brengen. We staan aan de vooravond van technologische ontwikkelingen op het gebied van motivatie van mensen. Over een paar jaar kunnen we op basis van big data en nieuwe onderwijssystemen met meer aandacht voor non-cognitieve ontwikkeling veel sneller en met meer gemak mensen helpen om in beweging te komen. Tot die tijd moeten we ploeteren. Het is een continu proces net als bij een stoomlocomotief om op stoom te komen en op stoom te blijven. Zonder nieuwe energie zakt het weer in. Na elke uitdaging/baan weer de vragen stellen. Wat heb je geleerd? Wat wilde je leren? Hoe voelt het nu? Waarom en wat ga je nu anders doen? Stel onze “magische”, allesomvattende hamvraag: Wat is je hartsverlangen of ambitie nu?